Tag: voorhout

Hoe kwam jij in aanraking met de Japanse duizendknoop?

Vanuit HOEK werd mij gevraagd om een verdiepend onderzoek te doen naar de Japanse duizendknoop. Tot dat moment een voor mij redelijk onbekend soort. Vanuit Engeland was er wat wetenschappelijk onderzoek bekend en in Nederland kwam het soort steeds meer (negatief) in het nieuws.
Ik heb een breed onderzoek opgezet, vragen als: Wat speelt er? Waar speelt het? Wat zegt de literatuur, en veel Engelse artikelen gelezen. Centraal stond de vraag: hoe groot is het probleem van de Japanse duizendknoop in Nederland? En heb 25 gemeenten benaderd over wat hun advies is over het omgaan met de Japanse duizendknoop in een tuin van een inwoner. De reacties waren zeer divers, van het direct instellen van een protocol tot ‘gooi maar in de biobak’.

Exoot

Ter illustratie, de Japanse duizendknoop is een invasieve exoot, een soort die zich buiten het oorspronkelijke verspreidingsgebied (Japan) heeft gevestigd en een bedreiging vormt voor inheemse soorten. Het woekerende ondergrondse, soms meterslange, wortelstelsel bevat reservestoffen, waardoor de Japanse duizendknoop telkens opnieuw vanuit de wortelstokken uitgroeit. Een klein stukje wortel of stengel kan een volwaardige, metershoge plant worden. De plant brengt niet alleen schade toe aan ecologisch gebied. Afhankelijk van de locatie kan deze schade toebrengen aan kabels, leidingen, gebouwen, wegen en dijklichamen.
Uit testen is gebleken dat bij afdekken van de plant, zonder licht en lucht, de plant na zes jaar nog steeds weet te overleven. De groeikracht is enorm.
De Japanse duizendknoop vormt in heel Europa een probleem. Gek genoeg staat het soort niet op de lijst van verboden soorten. Gevolg is dat het probleem dusdanig groot is dat de kosten niet inzichtelijk te maken zijn. Een vereiste om op de lijst te komen. Er is (nog) geen regelgeving en de Japanse duizendknoop ziet men soms zelfs terug in tuincentra en in boeketten. De kennis verspreiden over de uitwerking van de Japanse duizendknoop is cruciaal.
Je ziet dat de herkenning van het soort steeds beter gaat. Afgelopen week is er een landelijk Kennis- en Praktijknetwerk Invasieve Exoten gelanceerd. Via dit netwerk kunnen terreinbeheerders alle beschikbare bestrijdings- en beheermethoden vinden. Ook heb ik meegewerkt aan het opstellen van het landelijk protocol: https://subsites.wur.nl/web/nl/invasieve-exoten.html

Wat is de beste aanpak?

Tijdens mijn onderzoek heb ik verschillende methoden onderzocht. Het bestrijden van de Japanse duizendknoop houdt vele beleidsmakers bezig en is een complex verhaal. Op basis van ervaringen, proeven, kennisdeling en expertise zoeken we naar de beste manier van bestrijden. Elke situatie heeft een verscheidenheid aan kenmerken, budget en vraagt om een locatie specifieke aanpak.

Je ziet overigens dat vooral combinaties van methoden op dit moment goed werken.

Voorbeeld:
Door met een wortelriek aan de slag te gaan, haal je ongeveer 90% van het wortelpakket van de Japanse duizendknoop weg. Dit is het gedeelte met de meeste groeikracht. Door de riek op een kraan te monteren, zeef je als het ware de wortels eruit en blijft de grond op dezelfde plek (zie onderstaande video). Zo voorkom je extra transportstromen door af- en aanvoer van grond. Tijdens dat proces halen we handmatig de overgebleven resten, die bijvoorbeeld tussen de riek door vallen, weg. Een week of drie na deze behandeling vindt er nulmeting plaats en monitoren we de plek. Ongeveer twee weken daarna, vindt er nogmaals een behandeling plaats door het handmatig uittrekken van de uitlopers die zijn opgekomen. Vaak werken we hierin samen met SW-bedrijven, een nuttige combinatie om ook aan onze SROI doelen invulling te geven.

Daarna zaaien we een inheems kruidenmengsel in. We gebruiken kruiden die snel ontkiemen. Door deze kruiden hebben de resten van de Japanse duizendknoop moeite om hierdoorheen te komen. Ze willen immers naar het licht groeien. Dit kost de overgebleven wortels van de Japanse duizendknoop veel meer energie om te groeien, op deze manier putten we de wortelresten uit, net zo lang tot er niets meer overblijft.
De problemen die de Japanse duizendknoop met zich meebrengt zijn niet van de een op andere dag opgelost. Deze exoot vraagt niet alleen aandacht tijdens de bestrijdingsmethode. Zo is ‘schoon werken’ essentieel, waardoor we voorkomen dat deze exoot zich door mens of machine verder verspreidt. Met name het monitoren en nabehandelen van de locatie zijn essentieel voor de slagingskansen. Op dit moment werken we op diverse plekken in Amsterdam, hier heb je te maken met veel randvoorwaarden als vergunningen, verkeersafzettingen, transportbewegingen en de dynamiek van een stedelijke omgeving. Ook deze randvoorwaarden zorgen voor een uitdagende locatiespecifieke aanpak.

Hoe vergaar je de specialistische kennis en blijf je up-to-date?

Ik werk samen met een netwerk van andere bedrijven zoals Ranox en ProBos. Met elkaar delen we kennis en bespreken we de methoden en monitoring. Ik bevind mij zo dicht bij de bron. Ook voor het landelijk protocol heb ik zitting genomen in het testpanel om mijn kennis te kunnen delen. Vooral de uitvoering van de plannen van aanpak in de praktijk leveren mij veel kennis en input op.

Ik vind het interessant om verder te specialiseren in dit ontwerp. Het is een groot probleem in de openbare ruimte, er zijn veel partijen en belangen en de durf om te pionieren past bij mij als persoon. Ik blijf monitoren, signaleren, en leren, om iedere keer weer de op dat moment beste aanpak aan mijn opdrachtgever te presenteren en uit te voeren. Samen optrekken is hierin essentieel.