Tag: bomen

Klimaatbos Alphen aan den Rijn

Posted on by Ilse Pennings
Dit voorjaar plantte HOEK het klimaatbos in Alphen aan den Rijn aan. Nu het najaar is gestart, is het tijd voor een bezoek aan het klimaatbos na een eerste groeiperiode.

Mensen wandelen, hardlopen, kinderen spelen, en ook de hoeveelheid vlinders valt op. De bomen staan in het blad en diverse kleuren bessen komen tevoorschijn tussen het groen, ook zie ik een eerste peer aan de perenboom verschijnen. Het bos is nog jong en kan nog jaren vooruit om verder te groeien. Het is vooral een fijne groene plek, waar jong en oud van de natuur genieten.

Bekijk de foto’s:

Wat is een klimaatbos?

SDG-icon-NL-RGB-13Een klimaatbos is een bosperceel dat zorgt voor optimale CO₂ vastlegging. Het bos is een combinatie van klimaatbestendigheid, verbetering van biodiversiteit en het toevoegen van recreatiemogelijkheden.

In de groenstrook langs de N11 vind je het klimaatbos. Er is gekozen voor een mix van veel soorten bomen, zoals eik, iep, lijsterbes, esdoorn en es, maar ook het krenteboompje, de den en de valse christusdoorn zijn vertegenwoordigd. Soorten die goed tegen droogte kunnen en weerbaar zijn tegen de meest voorkomende ziektes en plagen. Je vindt er zeker 500 bomen. Dit combineren we met groepen van gemengde heesters. Het klimaatbos is daarom geen dicht bos, er is voldoende ruimte voor zichtlijnen en er komen geen hoge struiken langs de paden.

In het ontwerp zijn verschillende open plekken opgenomen om vorm te geven aan het educatieve karakter van het bos. Deze open plekken, zijn gemarkeerd door de sierkersen die rondom de open plek zijn geplant, de zogenaamde ‘Kersenkamers’. In de ‘Kersenkamers’ vind je speeltoestellen maar ook natuurlijke speelaanleidingen. Zoals een boomstam of een stapel takken om een hut te bouwen. Het bos nodigt ook uit om even te gaan zitten, de omgeving waar te nemen en de zintuigen te stimuleren door de natuur.

" Het klimaatbos is één van de projecten die we in de komende jaren aanpakken om onze gemeente te vergroenen en in te spelen op de gevolgen van klimaatverandering. De combinatie van bomen, zorgt ervoor dat we lang van dit gebied kunnen genieten. "

- Wethouder Relus Breeuwsma -

Biodiversiteit

De huidige bijenidylle wordt vergroot. Het leefgebied van insecten, vlinders, vogels en zoogdieren neemt toe. In het bos worden bloemenmengsels ingezaaid en zijn twee bijenheuvels aangelegd. Bijen spelen een belangrijke rol in het bestuiven van bloem en gewassen. De bloemenmengsels bieden niet alleen nectar aan de wilde bijen, maar ook aan vlinders en andere nectar minnende insectensoorten. De lijsterbes, het krentenboompje en de sierkers geven vruchten in het najaar wat dient als voedsel voor vogels. Het klimaatbos wordt hiermee een groene stapsteen om de verbinding met omliggende natuur te versterken. Zo kunnen de natuur en de inwoners van de gemeente samen genieten van een beter klimaat en een mooi stukje bos.

In actie voor het klimaat?

Aanleg Klimaatbos

Posted on by Ilse Pennings
Gemeente Alphen aan den Rijn investeert in een groene en gezonde leefomgeving. Groen biedt ruimte voor ontspanning en bewegen, draagt bij aan biodiversiteit en helpt klimaatverandering tegen te gaan.

De eerste boom is vorige week geplant door wethouder Breeuwsma en de kinderraad, het startsein voor HOEK om het hele bos te gaan planten.

Wat is een klimaatbos?

SDG-icon-NL-RGB-13Een klimaatbos is een bosperceel dat zorgt voor optimale CO₂ vastlegging. Het bos is een combinatie van klimaatbestendigheid, verbetering van biodiversiteit en het toevoegen van recreatiemogelijkheden.

In de groenstrook langs de N11 komt het klimaatbos. Er is gekozen voor de aanplant van veel soorten bomen, zoals eik, iep, lijsterbes, esdoorn en es, maar ook het krenteboompje, de den en de valse christusdoorn zijn vertegenwoordigd. Soorten die goed tegen droogte kunnen en weerbaar zijn tegen de meest voorkomende ziektes en plagen. In totaal planten we minimaal 500 bomen.

" Het klimaatbos is één van de projecten die we in de komende jaren aanpakken om onze gemeente te vergroenen en in te spelen op de gevolgen van klimaatverandering. De combinatie van bomen die we hier gaan planten, zorgt ervoor dat we lang van dit gebied kunnen genieten. Het wordt een fijne plek binnen onze gemeente waar mensen buiten kunnen recreëren "

- Wethouder Relus Breeuwsma -

Ontwerp

klimaatbos Alphen ad RijnIn het bos planten we verschillende soorten bomen, variërend in soort en grootte. Dit combineren we met groepen van gemengde heesters. Het klimaatbos is daarom geen dicht bos, er is voldoende ruimte voor zichtlijnen en er komen geen hoge struiken langs de paden.

In het ontwerp zijn verschillende open plekken opgenomen om vorm te geven aan het educatieve karakter van het bos. Deze open plekken, zijn herkenbaar door de sierkersen die rondom de open plek worden geplant, de zogenaamde ‘Kersenkamers’. In de ‘Kersenkamers’ is tevens ruimte voor speeltoestellen maar ook natuurlijke speelaanleidingen worden toegepast. Zoals een boomstam of een stapel takken om een hut te bouwen. Het bos zal ook uitnodigen om even te gaan zitten, de omgeving waar te nemen en de zintuigen te stimuleren door de natuur.

De in te zaaien onderbeplanting, de zogenaamde kruidlaag zal zoveel mogelijk van gebiedseigen herkomst zijn. Bij het kiezen van de mengsels is gekeken naar het type plek zoals talud, bosrand of oever en de toegevoegde waarde voor fauna.

Biodiversiteit

De huidige bijenidylle wordt vergroot. Hiermee neemt het habitat voor insecten, vlinders, vogels en zoogdieren toe. In het bos worden bloemenmengsels ingezaaid en leggen we twee bijenheuvels aan. Bijen spelen een belangrijke rol in het bestuiven van bloemen maar ook gewassen. De bloemenmengsels bieden niet alleen nectar aan de wilde bijen maar ook vlinders en andere nectar minnende insectensoorten. De lijsterbes, het krentenboompje en de sierkers geven vruchten in het najaar wat dient als voedsel voor vogels. Het klimaatbos wordt hiermee een groene stapsteen om de verbinding met omliggende natuur te versterken. Zo kunnen de natuur en de inwoners van de gemeente samen genieten van een beter klimaat en een mooi stukje bos.

Heeft u vragen over het planten van bomen of andere duurzame groenoplossingen?

Hoe gaan we om met bestaande bomen tijdens bouwactiviteiten?

Posted on by Ilse Pennings
Graag nemen we u mee naar landgoed Sancta Maria. Het landgoed ontwikkelt zich van een zorgfunctie tot een aantrekkelijke woonlocatie, waarin het groene- en bosachtige karakter van de omgeving een prominente rol speelt.

De Ontwikkelingscombinatie Sancta Maria (OCSM) vindt het belangrijk om met respect voor het te behouden groen, het terrein verder te ontwikkelen en zo veel mogelijk van het landschappelijke en bosachtige karakter te behouden.

Groen kapitaal

Dat ontwikkeling en natuurbehoud met elkaar op gespannen voet staan, hoeft verder geen uitleg. Hoogwaardig groen in de directe leefomgeving bevordert echter onder andere de gezondheid, bevordert de biodiversiteit, verhoogt de sociale samenhang en doet het onroerend goed in waarde toenemen. Vanuit dit oogpunt, los van de maatschappelijke verantwoordelijkheid, is het de moeite waard bewust en zuinig om te springen met het groene kapitaal.

Boombeschermingsplan

Ervaringen van het team van Hoek uit eerdere fasen van de ontwikkeling van dit terrein hebben geleid tot de totstandkoming van een boombeschermingsplan. Vanuit de OCSM is de vraag gesteld om een plan te maken om het aanwezige groen rond de nieuw te bouwen complexen onbeschadigd door de bouwfase heen te helpen. De boomspecialisten van Hoek hebben dit plan opgesteld en uitgewerkt.

Uitgangssituatie

Om gericht maatregelen te kunnen nemen voor behoud is het nodig eerst een goede beschrijving van de uitgangssituatie te maken. Daarna worden de werkgrenzen, de afzettingen en restricties besproken. Transportroutes komen aan bod, alsmede het parkeren en de opslag van materialen. Verantwoordelijkheden, communicatie en toezicht zijn een belangrijk onderdeel, gevolgd door het sanctiebeleid. Tot slot worden alle onderdelen samengevat in een stappenplan.

Voorbeeld van een stappenplan

  • Stap 1: vaststellen van het doel van het boombeschermingsplan.
  • Stap 2: beschrijven van de te beschermen groenelementen, inclusief bodemverdichtingskaart.
  • Stap 3: bepalen van de werkgrenzen en beschermingsmaatregelen.

Tijdens de bouwfase treedt er vaak grote schade op aan de wortels door graafwerkzaamheden. Ook treedt er vaak verdichting van de ondergrond op als gevolg van transportbewegingen en opslag van materialen. Ook is er het risico van verdroging door bronbemaling. De kwaliteit van de boom wordt vooral bepaald door de kwaliteit van de doorwortelbare ruimte. Het bepalen van de werkgrenzen is hiervoor essentieel.

  • Stap 4: overleg met de opdrachtnemer over de ruimtebehoefte rond de gebouwen, inclusief bouwcontainers en parkeergelegenheden.

Voertuigen zijn nodig voor het vervoer van mensen en goederen. Als het gaat over parkeren zijn er zowel heldere afspraken nodig, als voldoende parkeergelegenheid. Met name de bermen zijn zeer kwetsbaar. Om het parkeren voor te komen is het verstandig om deze gebieden te afhekken. Hoewel niet fraai is het wel effectief.

  • Stap 5: maken van een plan samen met de opdrachtnemer waarin de benodigde ruimte gevonden wordt, eventueel elders op het terrein, om de bouw uit te voeren zonder de beschermde elementen in het proces te verliezen.
  • Stap 6: opdrachtgever en opdrachtnemer maken afspraken over planning, communicatie, toezicht, sanctiebeleid, procedures en verantwoordelijkheden.
  • Stap 7: beide partijen verbinden zich schriftelijk aan de gemaakte afspraken, voor dat de werkzaamheden aanvangen.
  • Stap 8: organiseren van toezicht en begeleiding van de werkzaamheden rond de bomen
  • Stap 9: begeleiding tijdens de bouwfase, zoals overeengekomen in stap 6.
  • Stap 10: evaluatie

Samenwerking

Het slagen van een boombeschermingsplan hangt af van het feit of beide partijen, de opdrachtgever en de opdrachtnemer, zich aan het plan binden en datgene doen om te kunnen bouwen én het groene kapitaal te behouden. Uiteindelijk gaat het over bewustwording en begrip. Hoek begrijpt heel goed dat bouwen noodzakelijk is en dat de bouw ‘ruimte’ nodig heeft om haar werk te doen. Omgekeerd is het voor de bouwers noodzakelijk om te realiseren welke impact hun handelen heeft op de leefomgeving van de (toekomstige) bewoners en de kwaliteit van het groen. Door duidelijke afspraken te maken en de werkmethodes aan te passen aan de lokale situatie, gaan natuur en bouw prima hand in hand.

Heeft u nog vragen of wilt u bestaande bomen op een bouwproject beschermen en dit goed vastleggen? Neem contact op.

Helpende hand van Moeder Natuur

Posted on by Ilse Pennings
Eind 2016 introduceerden we de snoeitechniek fracture pruning. Geïnspireerd benaderde gemeente Langedijk ons met de vraagstelling of deze techniek toepasbaar is voor geselecteerde bomen met groeiproblemen in een woonwijk.

Na voorafgaand deskundig onderzoek adviseerden wij fracture pruning als alternatief voor het definitief verwijderen van de bomen; bomen met structurele problemen die kleiner moesten voor de veiligheid van de leefomgeving. In het snoeiplan pasten we ook de techniek van het breuk-snoeien toe om zo goed mogelijk de binnenkroon te laten ontwikkelen. De bomen kunnen nu gezond doorgroeien en in kleinere vorm behouden blijven. Het werk is naar tevredenheid opgeleverd; de opzichter is enthousiast over de uitvoering, en de geconcentreerde en efficiënte werkwijze in een ontspannen sfeer.

Professionele snoeitechniek

Fracture pruning is een snoeitechniek om bomen in te nemen, waarbij de takken bewust af mogen scheuren en grotere afgescheurde stompen blijven behouden. De achterliggende gedachte is de helpende hand van Moeder Natuur zoveel mogelijk na te bootsen. Bomen reageren op fracture pruning met een betere en meer verspreide hergroei dan bij knotten of kandelaberen. De snoeitechniek vereist een grote mate van vakmanschap en ervaring, waarbij het inschatten van gewicht en valrichting cruciaal is. Ga nooit zelf aan de slag, schakel altijd een professionele partij in!

Ecologische meerwaarde

Met fracture pruning kunnen bomen veilig behouden blijven. Een bijkomend voordeel is dat de ruwe wonden grote ecologische meerwaarde hebben. Alle oude bomen zijn in min of meerdere mate hol. Juist aan deze holten is een enorm tekort in de Nederlandse natuur. Vanuit natuurbeheer kan deze manier van snoeien gewenst zijn om interessanter en meer doodhout te creëren. Het overleven van de boom is dan minder van belang. Wanneer dit bij exoten of ongewenste soorten gebeurt, slaat men twee vliegen in een klap.

 

Heeft u vragen?

Tiny Forest

Posted on by Ilse Pennings
In 2016 plantten zestig leerlingen uit Zaandam bomen in het Darwinpark voor het eerste Tiny Forest van Europa. Zij kregen daarbij ondersteuning van IVN, HOEK en gemeente Zaanstad.

Tiny Forest (Kleine Wildernis) volgt de revolutionaire Miyawaki-bosbouwmethode van Shubhendu Sharma. De bossen zijn geplant met inheems plantmateriaal, waar zelfs tot 30 verschillende soorten worden geplant op een dichtheid van 3 planten per vierkante meter. De bossen groeien sneller dan traditionele bossen, en hebben in 10 jaar een volgroeide hoogte bereikt.”

De aanleg van het eerste Tiny Forest, een dichtbegroeid oerbos van 200 m2 startte met het gereed maken van de grond. Daarna begon het leukste werk volgens leerlingen van groep 7 van OBS De Gouw en Vrije School Zaanstreek. Zij zetten samen met vrijwilligers de bomen in de aarde. Deze leerlingen hebben het bos – dicht bij hun school – geadopteerd. Ook de komende jaren helpen zij bij het onderhoud van het bos en monitoren of het écht zo snel groeit. Tijdens de aanleg spatte hun enthousiasme en betrokkenheid er vanaf. Het planten alleen al was spannend, en dan wordt het ook nog eens ‘hun bos’. Het samen planten van bomen met kinderen maakt indruk op ze, dat blijft ze hun leven lang bij. Deze kinderen voelen zich verbonden met dit bos.

" We vinden het heel vet. Dit voelt als ons bos! Als we hier later langslopen, dan weten we dat wij deze bomen hebben geplant. "

- Gijs en Benjamin van Vrije School Zaanstreek -

Subhendu Sharma

Op afstand krijgen de planters hulp van Shubhendu Sharma, die met zijn organisatie Afforestt over de hele wereld Tiny Forests aanlegt. Het bos in Zaandam is het eerste bos in Nederland dat volgens de Miyawaki-methode wordt aangelegd. Het is een experiment om te kijken of deze manier van bosbouw ook in Nederland werkt. Naast het Tiny Forest wordt een controlebos aangelegd. Zo kan vergeleken worden welk bos het beste groeit. Kennisinstituut Alterra onderzoekt het effect van beide plantmethodes op snelheid van groei en de toename van biodiversiteit van beide bossen. Meer weten over Shubhendu Sharma, bekijk dan hier zijn TED talk.

  • Kleine Wildernis 1 web

Een Tiny Forest stimuleert biodiversiteit, maar dat is niet het enige beoogde effect. Met een Tiny Forest wordt ook gewerkt aan een vergrote waterberging en een betere luchtkwaliteit. Meer natuur in de buurt kan zorgen voor minder stress en minder stressgerelateerde klachten. Het prikkelt de nieuwsgierigheid en geeft mensen de kans om de natuur in de eigen leefomgeving te ontdekken en daarover te leren. Dat is belangrijk, omdat mede door verstedelijking en mediagebruik de afstand tussen mens en natuur groter is dan ooit.

" Samen werken we aan meer natuurbeleving voor kinderen en de buurt "

- Teuni Verploegh - IVN Natuureducatie -

Inmiddels zijn er al meerdere Tiny Forests in Nederland aangeplant.

Interesse in een Tiny Forest?